Chuyển cây cảnh mini (bonsai, sen đá) đi châu Âu – Hướng dẫn chi tiết cho người mới

1. Vì sao phải lo đến giấy kiểm dịch thực vật khi gửi cây cảnh đi châu Âu?

Cây cảnh mini như bonsai, sen đá… là thực vật sống. Khi nhập vào EU, chúng có thể mang theo sâu bệnh, nấm hoặc mầm bệnh nguy hiểm đến nông nghiệp – cảnh quan tự nhiên châu Âu. Vì vậy, quy định kiểm dịch thực vật (phytosanitary certificate) là bắt buộc, nhằm đảm bảo cây nhập khẩu không gây tổn hại hệ sinh thái.

2. Căn bản về giấy kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate)

• Đây là giấy chứng nhận do cơ quan bảo vệ thực vật Việt Nam (NPPO – National Plant Protection Organization) cấp.

• Xác nhận lô cây cảnh đã được kiểm tra, “thực vật không mang sâu bệnh, virus, nấm” theo tiêu chuẩn EU.

• Quy định EU: mọi cây cảnh và bộ phận sống đều cần giấy này nếu nhập từ ngoài EU (ngoại trừ một số loại trái cây nhất định).

3. Loại cây cần giấy, cái nào không?

Tiêu chí: nếu là “thực vật cho mục đích trồng/tái trồng” hoặc là phần sống, đều phải đính kèm giấy.

4. Các bước xin giấy kiểm dịch thực vật tại Việt Nam (cho người mới)

Bước 1: Liên hệ NPPO – cơ quan bảo vệ thực vật

Đến Sở Nông nghiệp hoặc UBND cấp tỉnh nơi bạn ở (ví dụ Đồng Nai, TP HCM…), yêu cầu kiểm dịch thực vật xuất khẩu.

Bước 2: Chuẩn bị cây gửi kiểm tra

• Cây bonsai: phải bóc sạch đất, để ra bộ rễ (bare-root).

• Sen đá: giữ nguyên rễ sạch, không đất.

• Gói kỹ, rõ tên loài, số lượng, mục đích xuất khẩu.

Bước 3: Kiểm tra tại cơ quan

• Nhân viên NPPO sẽ kiểm tra sâu bệnh bên ngoài, mắt thường hoặc qua kính lúp.

• Nếu phát hiện nghi ngờ, có thể cắt mẫu để xét nghiệm sâu hơn.

Bước 4: Cấp giấy kiểm dịch thực vật

• Nếu đạt: bạn được cấp Phytosanitary Certificate.

• Giấy ghi rõ: tên khoa học, nơi xuất xứ, số lượng, ngày cấp, chữ ký – con dấu NPPO.

Bước 5: Chuẩn bị nộp giấy khi nhập EU

• Kèm theo đơn hàng, hóa đơn, hóa đơn xuất khẩu cây.

• Khi nhập ở EU, cơ quan kiểm dịch biên giới sẽ đối chiếu giấy với lô hàng (đọc mã TRACES, CHED-PP…).

• Nếu đúng và không phát hiện sâu bệnh, bạn sẽ được nhập cảnh cây để đến tay người nhận.

5. Một ví dụ thực tế dễ hình dung

Anh Nam ở Bình Dương muốn gửi 3 cây bonsai mini và 5 chậu sen đá cho người bạn ở Hamburg, Đức:

1. Anh làm sạch rễ, giữ cây thật khô đất và bỏ hoa, quả cảnh.

2. Gói trong hộp gỗ sạch, dán nhãn: “Live Plants – Phytosanitary certificate included”.

3. Gặp cán bộ kiểm dịch VN, họ kiểm tra qua kính lúp, sạch sẽ – cấp giấy ngày 10/7/2025.

4. Anh mang lô hàng đến sân bay Tân Sơn Nhất, gửi qua đường hàng không.

5. Ở sân bay Frankfurt, cán bộ kiểm dịch EU kiểm tra giấy – đúng – và không có sâu bệnh – cây nhập cảnh.

6. Người bạn nhận hàng sau 3 ngày vận chuyển, cây vào vườn trồng mà không gặp vấn đề gì.

6. Lưu ý quan trọng khi thi hành quy trình

• Không để đất, cát – EU cấm nhập đất vì chứa vi sinh vật. Cây phải “bare-root”.

• Gọi trước thông qua hệ thống TRACES/CHED-PP để thông báo lô hàng.

• Nếu gửi cá nhân (dưới 5 cây) vẫn cần giấy chứng từ như doanh nghiệp: giấy + khai báo TRACES + phí kiểm dịch.

• Đăng ký người nhập khẩu: Có thể là cá nhân hoặc công ty được cấp mã EORI (nhập EU), để nhận giấy phép nhập lô.

• Theo dõi cập nhật luật EU: luật EU thay đổi từ 14/12/2019 nhằm mạnh tay ngăn sâu bệnh, nên cập nhật thường xuyên.

7. Trường hợp cây nằm trong danh sách cây nguy cơ cao (high-risk) EU

• Một số loài bonsai đặc biệt (như Pinus, Juniperus…) có thể nằm trong danh sách “high-risk”; nhập khẩu cần thêm giấy phép đặc biệt, đôi khi còn yêu cầu derogation (ngoại lệ quy định chung) từ EU và phân tích sâu bệnh theo mẫu của EU.

• Nếu nghi ngờ loài của bạn nằm trong diện này, nên hỏi trước NPPO hoặc tư vấn từ công ty logistics chuyên nhập cây.

8. Tóm tắt quy trình chuẩn – dễ nhớ cho người mới

1. Loại bỏ đất – chỉ giữ rễ sạch.

2. Gửi kiểm dịch tại NPPO để nhận Phytosanitary Certificate.

3. Đóng gói chắc chắn, ghi rõ thông tin.

4. Thông báo trên hệ thống TRACES/CHED‑PP (đối với nhập vào EU).

5. Nhập cảnh: cây kiểm dịch hải quan EU sẽ kiểm tra giấy+tình trạng thực tế.

6. Nếu đạt – cây vào vườn, người nhận nhận cây khỏe mạnh.

9. Tóm tắt nhanh 

Gửi cây bonsai, sen đá từ Việt Nam sang châu Âu bắt buộc phải có giấy kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate) do NPPO cấp, xác nhận cây “sạch sâu bệnh”. Cây phải để rễ trơ, không đất. Khi nhập EU, cần khai báo TRACES, kiểm tra giấy & vật lý tại biên giới. Một số loài đặc biệt cần thêm thủ tục phức tạp hơn.

Xem thêm: VẬN CHUYỂN TRÁI CÂY SẤY ĐỒNG THÁP SANG PHÁP

Xem thêm: Dịch vụ vận chuyển cây cảnh, hoa kiểng từ Sa Đéc đi các tỉnh thành trên cả nước.

Xem thêm: Cây thông Noel biểu tượng của lễ Giáng Sinh.