1. Incoterms 2020 là gì?
“Incoterms” (International Commercial Terms) là bộ quy tắc thương mại quốc tế do ICC ban hành, giúp xác định trách nhiệm, rủi ro và chi phí giữa người bán và người mua trong xuất nhập khẩu hàng hóa.
Phiên bản hiện tại là Incoterms 2020, gồm 11 điều kiện chuẩn. Từ phiên bản 2010 đến 2020, có thay đổi như thay DAT thành DPU, yêu cầu bảo hiểm cao hơn ở CIP và cải thiện rõ ràng phần phân bổ chi phí và rủi ro.
Incoterms không là luật, nhưng nếu hợp đồng mua bán không ghi rõ phiên bản, thì mặc định áp dụng Incoterms 2020. Người bán và người mua cần hiểu mình chịu trách nhiệm từ đâu đến đâu trong dòng chảy xuất khẩu.
2. Các nhóm điều kiện Incoterms 2020
Incoterms 2020 chia thành hai nhóm:
Dùng cho mọi phương thức vận chuyển (air, đường bộ, đa phương thức)
-
EXW – Ex Works: người bán chỉ chuẩn bị hàng tại cơ sở; từ khi giao hàng ra khỏi kho, mọi chi phí và rủi ro do người mua chịu.
-
FCA – Free Carrier: người bán giao hàng cho đơn vị vận chuyển hoặc bến mà người mua chỉ định; người bán hoàn thành xuất khẩu; rủi ro chuyển khi giao cho đơn vị đó.
-
CPT – Carriage Paid To: người bán trả chi phí vận chuyển đến nơi định danh người mua, nhưng rủi ro chuyển sang người mua ngay khi hàng được bàn giao cho đơn vị vận chuyển đầu tiên .
-
CIP – Carriage and Insurance Paid To: tương tự CPT, nhưng người bán phải mua bảo hiểm cho người mua, mức bảo hiểm tối thiểu theo Institute Cargo Clauses (A), tức bảo hiểm cao hơn.
-
DAP – Delivered at Place: người bán giao hàng đến nơi định danh, sẵn sàng để dỡ; người mua chịu chi phí dỡ hàng và khai hải quan nhập khẩu.
-
DPU – Delivered at Place Unloaded: người bán giao hàng và chịu chi phí dỡ hàng tại nơi đến; người mua chịu thủ tục nhập khẩu và phí khác sau đó.
-
DDP – Delivered Duty Paid: người bán giao hàng tại điểm người mua yêu cầu, đã làm thủ tục nhập khẩu và trả thuế, người mua chỉ nhận hàng mà không lo giấy tờ.
Chỉ dùng với vận chuyển đường biển hoặc thủy nội địa
-
FAS – Free Alongside Ship: người bán giao hàng dọc mạn tàu tại cảng đi; người mua chịu rủi ro và chi phí kể từ đó.
-
FOB – Free On Board: người bán đưa hàng lên tàu; rủi ro chuyển sang người mua khi hàng đã lên boong tàu tại cảng đi.
-
CFR – Cost and Freight: người bán trả phí vận chuyển đến cảng dỡ, nhưng rủi ro chuyển ngay khi hàng lên tàu tại cảng đi. Người mua tự mua bảo hiểm nếu muốn.
-
CIF – Cost, Insurance, and Freight: tương tự CFR nhưng người bán mua bảo hiểm cho người mua xe đến cảng dỡ, mức bảo hiểm theo Cl._C tiêu chuẩn nếu không có thỏa thuận khác.
3. Vì sao Incoterms quan trọng với kinh doanh nông sản Đồng Tháp?
-
Rõ trách nhiệm ai chịu gì: người bán Đồng Tháp cần biết họ chịu chi phí xuất khẩu đến đâu, người mua nước ngoài chịu gì.
-
Tránh tranh chấp và lệ phí bất ngờ: nếu không rõ điều kiện, có thể người bán phải trả thêm dỡ hàng, quầy phí cảng không báo trước, hoặc người mua bất ngờ bị đội phí.
-
Lựa chọn phù hợp theo sản phẩm: với nông sản dễ hư hỏng, nhà bán có thể chọn điều kiện người bán chịu đến gần đến thị trường người mua như DAP hoặc DPU để bảo đảm chất lượng hàng đến tay người nhận.
-
Tuân thủ yêu cầu bảo hiểm như CIP khi gửi hàng thực phẩm, trái cây dễ hỏng hoặc đường dài.
4. Ví dụ thực tế ứng dụng Incoterms trong nông sản Đồng Tháp
Ví dụ 1: Xuất gạo sạch sang Philippines theo FCA
-
Người bán chuẩn bị gạo, đóng bao tại kho ở Đồng Tháp.
-
Theo FCA Đồng Tháp, người bán chịu đóng gói, làm thủ tục xuất khẩu và giao hàng tại kho cho đơn vị vận chuyển do người mua chỉ định.
-
Rủi ro và chi phí từ lúc giao cho đơn vị đó chuyển sang người mua.
-
Phù hợp khi người mua có logistics để vận chuyển tiếp.
Ví dụ 2: Xuất xoài tươi sang Singapore theo CIP
-
Người bán tại Đồng Tháp thu hoạch xoài, đóng gói tiêu chuẩn.
-
Áp dụng CIP Singapore, người bán làm thủ tục xuất khẩu, trả phí vận chuyển đến Singapore, đồng thời mua bảo hiểm hàng hóa mức bảo hiểm phù hợp – Cl._A.
-
Rủi ro chuyển sang người mua ngay khi hàng giao cho đơn vị vận chuyển.
-
Người mua chỉ cần nhận và làm nhập khẩu tại Singapore.
Ví dụ 3: Xuất trà bông sen khô sang châu Âu theo DAP
-
Người bán đóng gói trà tại kho Đồng Tháp.
-
Theo DAP Rotterdam, người bán chịu toàn bộ chi phí vận tải, đến nơi định danh tại châu Âu (ví dụ Rotterdam), hàng sẵn sàng để dỡ.
-
Người mua chịu chi phí dỡ và làm thủ tục nhập khẩu tại EU.
-
Có lợi khi người bán muốn kiểm soát toàn bộ chuỗi vận tải đến gần người nhập khẩu hơn, đặc biệt cho sản phẩm nông sản dễ hư.
Ví dụ 4: Xuất hạt sen khô bằng đường biển theo CIF
-
Hạt sen khô đóng container xuất cảng.
-
Người bán dùng CIF cảng TP.HCM đến cảng Hamburg: người bán trả phí vận chuyển và bảo hiểm cước Cl._C (tiêu chuẩn) đến cảng đích.
-
Rủi ro chuyển sang người mua khi hàng đã lên tàu ở Việt Nam.
-
Người mua chịu chi phí nhập khẩu từ cảng Hamburg về kho và thuế nhập khẩu.
5. Hướng dẫn chọn Incoterm phù hợp
| Yếu tố | EXW | FOB/FCA | CIF/CIP | DAP/DPU |
|---|---|---|---|---|
| Người bán chịu trách nhiệm | Ít nhất | Trung bình | Tương đối cao | Cao nhất |
| Rủi ro chuyển nhận | Từ xuất kho | Khi Load tàu / giao cho carrier | Khi giao cho carrier | Khi giao đến điểm đến |
| Phù hợp cho người mới | Không khuyên | Khi người mua có kinh nghiệm logistics | Khi người bán muốn hỗ trợ thêm | Khi người bán kiểm soát chuỗi giao hàng |
| Áp dụng với nông sản dễ hỏng? | Không | Có | Có | Có, tốt nhất |
6. Lưu ý khi sử dụng Incoterms 2020
-
Luôn ghi rõ phiên bản “Incoterms 2020” trong hợp đồng để tránh hiểu nhầm về điều kiện áp dụng.
-
Xác định chính xác địa điểm giao hàng (ví dụ FCA Kho X, DAP Cảng Y) – không ghi chung chung.
-
Kiểm tra bảo hiểm: CIP yêu cầu bảo hiểm mức A; CIF thường mức C; nếu người mua muốn bảo hiểm cao hơn cần thỏa thuận rõ.
-
Phân chia chi phí rõ ràng: mỗi điều kiện đều có mục liệt kê chi phí (A9/B9) trong Incoterms 2020 để tránh phí phụ trội bất ngờ.
7. Tóm tắt khuyến nghị cho người mới kinh doanh nông sản Đồng Tháp
-
Hiểu Incoterms 2020 là bộ quy tắc chuẩn giúp phân chia rủi ro và chi phí giữa hai bên.
-
Bắt đầu với các điều kiện dễ áp dụng như EXW (nếu chỉ cung cấp hàng tại kho) hoặc FCA (khi vận chuyển bởi bên mua).
-
Nếu muốn hỗ trợ thêm chuỗi vận chuyển hoặc bảo đảm hàng đến nơi an toàn, chọn CIP hoặc DAP/DPU.
-
Với xuất khẩu đường biển, CIF là lựa chọn phổ biến nếu người bán muốn lo cả vận tải và bảo hiểm.
-
Luôn ghi rõ điểm giao, phiên bản Incoterms và bảo hiểm trong hợp đồng.
Kết luận
Incoterms 2020 là công cụ rất quan trọng giúp người kinh doanh nông sản Đồng Tháp quản lý rủi ro và chi phí xuất khẩu. Khi bạn hiểu rõ trách nhiệm giữa EXW, FCA, CIF, CIP, DAP và DPU, bạn sẽ tự tin thương lượng và chọn phương án phù hợp với sản phẩm, thị trường và khả năng logistics. Nếu bạn cần hướng dẫn cụ thể theo sản phẩm (gạo, trái cây, hạt sen…), hoặc muốn mẫu hợp đồng áp Incoterms, mình sẵn sàng hỗ trợ thêm.
Xem thêm:
Hướng dẫn đóng gói hàng dễ vỡ với bao bì compostable
Gửi hàng dễ vỡ đi Mỹ/Đức – Cách đóng gói và chọn gói dịch vụ phù hợp
Gửi mỹ phẩm đi Mỹ, Hàn, Đức – Cần giấy tờ gì? Hướng dẫn chi tiết cho người mới
